Można by pomyśleć, że rozmowa o długowieczności zmarłej osoby przynosi pocieszenie. Ale uwaga: żałoby nie mierzy się latami. Utrata starszego rodzica wciąż jest bolesna, nawet jeśli „jest to naturalny porządek rzeczy”. A to stwierdzenie może nieświadomie wywołać u osoby pogrążonej w żałobie poczucie winy, jakby nie miała prawa czuć się tak dotknięta.

Powiedz raczej: „Wpłynęli na życie wielu osób, szczególnie na twoje”.
Uznanie znaczenia tej osoby w życiu bliskiej osoby pogrążonej w żałobie oznacza zaoferowanie jej przestrzeni do wyrażania swoich emocji bez osądzania.

3. „Dokładnie wiem, co czujesz”: Kiedy osobiste doświadczenia zajmują zbyt dużo miejsca

Być może doświadczyłeś podobnej straty i czujesz, że to daje ci prawo do podzielenia się swoimi uczuciami. Ale każda relacja jest wyjątkowa, podobnie jak każda żałoba. To stwierdzenie może brzmieć jak przejmowanie bólu drugiej osoby, a co gorsza, jak niestosowne porównanie.

Zamiast tego powiedz: „Nie wyobrażam sobie twojego bólu, ale jestem tutaj”.
Szczere słuchanie bez udawania, że rozumiesz wszystko, często przynosi najlepsze efekty. Liczy się nie to, co czujesz, ale to, czego doświadcza druga osoba.

4. „Wszystko dzieje się z jakiegoś powodu”: wizja zbyt fatalna, by ją pocieszyć

Może to brzmieć dowcipnie lub filozoficznie, ale często okazuje się nietrafione. Poszukiwanie wyjaśnienia dla czegoś niewytłumaczalnego, zwłaszcza w początkowym okresie żałoby, może wydawać się chłodne, a nawet niestosowne. W obliczu straty ludzie potrzebują współczucia, a nie racjonalizacji.

Powiedz raczej: „To strasznie trudny czas. Myślę o tobie”.

Wyrażenie bólu prostymi słowami pozwala drugiej osobie poczuć się zrozumianą, bez konieczności usprawiedliwiania się lub szukania sensu w czymś nieakceptowalnym.

A co jeśli słowa nie przyjdą?

Czasami cisza przemawia głośniej niż słowa. Spojrzenie, dłoń na ramieniu, dyskretna wiadomość… Te gesty potrafią rozgrzać serce  o wiele bardziej  niż długie przemówienia. Nigdy nie zapominajmy, że w tych kruchych chwilach szczerość góruje nad elokwencją.

Ponieważ bycie obecnym, nawet dyskretnie, już jest czymś wielkim.